ΑΠΟΦΑΣΊΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΔΡΏΝΤΑΣ ΜΑΖΊ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ

Δείκτες
Η ομάδα εργασίας:

Προωθεί δραστηριότητες στις υπηρεσίες στις οποίες οι οικογένειες έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν.

Διασφαλίζει το δικαίωμα και την ευθύνη κάθε οικογένειας να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Λαμβάνει μαζί με την οικογένεια την τελική απόφαση σχετικά με την ανάπτυξη, τη μάθηση και την ευημερία του παιδιού.

Ενσωματώνει και σέβεται τους ιδιαίτερους στόχους των οικογενειών, τις ανάγκες και τις πολιτισμικές τους πρακτικές. Βάση αμοιβαίας συμφωνίας τροποποιεί ρουτίνες έτσι ώστε να ενισχύσει τη συνέχεια ανάμεσα στην οικογένεια και σε άλλα πλαίσια.

Ενδυναμώνει και ενισχύει τις πρακτικές των γονέων που αφορούν στην ανατροφή και φροντίδα των παιδιών καθώς παρέχει τεκμηριωμένη εκπαίδευση και υποστήριξη όταν είναι απαραίτητο.

Προάγει τη συμμετοχή και την εμπλοκή των πατέρων και των άλλων μελών της οικογένειας στη φροντίδα και μάθηση του παιδιού.

Το να συζητά κάποιος για την οικογενειακή συμμετοχή (περισσότερο) στην Προσχολική Εκπαίδευση και Αγωγή (ECEC), νοείται το να συζητά για ένα ευρύ φάσμα γεγονότων, δραστηριοτήτων και διαδικασιών λήψης αποφάσεων στις οποίες οι γονείς εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Δεν αποτελεί πάντα μια δραστηριότητα με σαφές σημείο έναρξης ή λήξης αλλά περισσότερο μια διαδικασία, που σχεδιάζεται και διαμορφώνεται από τις υπηρεσίες Προσχολικής Εκπαίδευσης και Αγωγής σε συνεργασία με τους γονείς. Η διαδικασία στοχεύει στη δόμηση και στην ενδυνάμωση της συνεργασίας που είναι απαραίτητη για την εκπαίδευση των μικρών παιδιών ενώ παράλληλα υπάρχει από κοινού συμμετοχή στην εξουσία που αφορά στη λήψη αποφάσεων. Βασικό ενδιαφέρον και ευθύνη γονέων και εκπαιδευτικών είναι η ευημερία των παιδιών, η δυνατότητά τους να αναπτυχθούν, να μάθουν και να εμπλακούν σε σχέσεις που έχουν νόημα και να λαμβάνουν φροντίδα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι εμφανές ότι γονείς και επαγγελματίες πρέπει να δρουν μαζί. (Με τον όρο «γονείς» εννοούμε τις μητέρες, τους πατέρες, τους νόμιμους κηδεμόνες και φυσικά και άλλα μέλη της οικογένειας που διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή του παιδιού. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα μικρά παιδιά, οι μητέρες έρχονται συχνά στο προσκήνιο αλλά είναι εξίσου σημαντικό το να εμπλέκουμε και τους πατέρες). Το να δουλεύει κανείς με τους γονείς και να τους θεωρεί συνεργάτες στη διαδικασία λήψης αποφάσεων μπορεί να είναι μια επωφελής κατάσταση για όλους.

Ενθαρρύνοντας τους γονείς να συμμετέχουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους βοηθά στο να διαμορφωθούν δεσμοί ανάμεσα στο πλαίσιο της οικογενειακής ζωής των παιδιών και στις υπηρεσίες της Προσχολικής Εκπαίδευσης. Αυτό μπορεί να συμβάλλει στην ευημερία του παιδιού, στην αίσθηση του ότι ανήκει κάπου, και έτσι να αισθάνεται ασφαλές.
Οι γονείς μπορούν να εξοικειωθούν με το πλαίσιο της Προσχολικής Εκπαίδευσης και να εκφράζουν την άποψή τους σχετικά με το πώς τα παιδιά τους φροντίζονται ή υποστηρίζονται καθώς αναπτύσσονται.
Οι επαγγελματίες, από την άλλη πλευρά, μπορούν να μάθουν πολλά από τους γονείς σχετικά με τα παιδιά τα οποία ασχολούνται σε καθημερινή βάση. Μπορούν να μάθουν πως είναι η οικογενειακή ζωή των παιδιών και τι οι γονείς θεωρούν σημαντικό για την ανατροφή των παιδιών τους.

Όσο περισσότερο συνεργαζόμαστε, τόση περισσότερη αμοιβαία εμπιστοσύνη και αυξανόμενη εμπιστοσύνη μπορούμε να επιτύχουμε, η οποία μπορεί μόνο θετικά να επηρεάσει την εργασία που λαμβάνει χώρα στην Προσχολική Εκπαίδευση. Το να λειτουργεί κανείς από κοινού και να μοιράζεται τις αρμοδιότητες σχετικά με τη λήψη αποφάσεων είναι δύο στοιχεία αλληλένδετα. «Το να λειτουργεί κανείς από κοινού» αναφέρεται βασικά στο να δουλεύει και να επικοινωνεί κανείς με τους γονείς. Η υπηρεσία Προσχολικής Εκπαίδευσης ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τη ζωή στο οικογενειακό περιβάλλον των παιδιών. Αυτό το είδος της βελτιωμένης συνέχειας είναι σημαντικό για τα παιδιά. Για να αισθάνονται ασφαλή και άνετα δεν πρέπει να βιώνουν μεγάλα χάσματα ανάμεσα στη ζωή τους στο οικογενειακό περιβάλλον και στον παιδικό σταθμό ή το νηπιαγωγείο. Το να μοιράζεται κανείς ειδικές γνώσεις, συναισθήματα και σταθερές απόψεις για την ανατροφή των παιδιών και, πράττοντας αυτό, να αναγνωρίζει ότι τόσο ο ρόλος των γονιών όσο και των επαγγελματιών είναι σημαντικά σε αυτή τη διαδικασία. Κάποιες από τις πρωτοβουλίες της συμμετοχικής δράσης είναι επίσημες και κάποιες άλλες ανεπίσημες. Κάποιες ασχολούνται εξατομικευμένα με τα παιδιά και άλλες με ένα πιο δομημένο τρόπος εργασίας. Κάποιες είναι άμεσες και άλλες έμμεσες. Η δράση η οποία λαμβάνει χώρα αποτελεί ένα είδος παιδαγωγικής συνεργασίας και όχι μια πάλη σχετικά με τον ποιος έχει την εξουσία. Η πρόκληση αφορά στο σχεδιασμό και την εφαρμογή μοντέλων και μεθόδων συνεργασίας και στην κοινή τους αμφισβήτηση ως προς το αν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες και των δύο εμπλεκόμενων μερών. Λειτουργούν και αλλάζουν τα πράγματα προς το καλύτερο; Αισθάνονται οι γονείς και οι επαγγελματίες άνετα με αυτά τα μοντέλα και αυτές τις μεθόδους; Καλύπτονται και αξιοποιούνται τα διαφορετικά ταλέντα και οι ικανότητες; Δεν υπάρχουν τέλεια μοντέλα, και διαφορετικοί τύποι δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων μπορεί να είναι σημαντικοί με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα, η οργάνωση ενός πάρτι στο οποίο έχουν προσκαλεστεί γονείς και μέλη της οικογένειας είναι ένας ωραίος τρόπος ώστε όλοι να περάσουν χρόνο μαζί και να διασκεδάσουν, παρόλο που οι γονείς δεν συμμετείχαν εξ αρχής στην απόφαση να διοργανώσουν τη γιορτή. Υπάρχουν πάντως και πιο τυπικά πλαίσια όπου οι γονείς εμπλέκονται επίσημα στη λήψη αποφάσεων, όπως τα συμβούλια γονέων ή το εάν οι γονείς είναι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του οργανισμού. Και τα δύο παραδείγματα μπορούν να οδηγήσουν σε θετικά αποτελέσματα και να αυξήσουν τη γονεϊκή συμμετοχή, αλλά και τα δύο παραδείγματα μπορούν να λειτουργήσουν με έναν πιο συμβολικό τρόπο και να μην επιφέρουν καθόλου θετικά αποτελέσματα. Η θετική έκβαση μιας δραστηριότητας εξαρτάται από την ανάπτυξη, το σχεδιασμό, από το να αντιλαμβανόμαστε τους γονείς ως εκπαιδευτικούς, από την στάση και την πραγματική θέληση να δούμε τη συμμετοχή των γονέων ως κάτι θετικό.

Κάποια θέματα είναι σημαντικά και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν δρούμε μαζί και κάνουμε καταμερισμό των αρμοδιοτήτων που αφορούν στη λήψη αποφάσεων:

Να είσαι αυθεντικός και να επιδεικνύεις σεβασμό. Για παράδειγμα, μη ζητάς τις απόψεις των γονέων εάν δεν είσαι διατεθειμένος να τις λάβεις υπόψη ή εάν δεν τους εξηγείς γιατί κάποιες από τις προτάσεις τους δεν είναι εφικτές.
Προσκάλεσε τους γονείς να συμμετέχουν σε θέματα που τους ενδιαφέρουν ή σε δραστηριότητες στις οποίες μπορούν να δώσουν μια προστιθέμενη αξία. Για παράδειγμα κάποιοι γονείς επιθυμούν να ασχολούνται πιο πολύ με πρακτικά θέματα, όπως είναι η ανακαίνιση ενός κτιρίου, άλλοι επιθυμούν πιο πολύ να συμμετέχουν σε συνεδριάσεις συμβουλίου. Διαφορετικά επίπεδα συμμετοχής και διαφορετικές μέθοδοι πρέπει να χρησιμοποιούνται στα διαφορετικά πλαίσια. Με αυτόν τον τρόπο όλοι οι γονείς συμμετέχουν με κάποιο τρόπο και κανείς δεν αισθάνεται αποκλεισμένος.
Να είσαι πρόθυμος για να εμπλακείς πραγματικά σε διάλογο, αναζήτησε τρόπους ώστε να επιλύεις πιθανές συγκρούσεις με θετικό τρόπο, δραστηριοποιήσου προς λύσεις για τις οποίες έχουν συμφωνήσει όλοι οι συμμετέχοντες.
Να είσαι ανοιχτός και διαφανής σχετικά με το πώς διοικείται το ίδρυμα, ποιο είναι το παιδαγωγικό πρόγραμμα, και γιατί έχουν γίνει κάποιες επιλογές. Καλωσόρισε τους γονείς και δείξε τους ότι νοιάζεσαι για συναισθήματα, τις ρουτίνες, την κουλτούρας τους κτλ. Εάν στην πραγματικότητα δεν τα αισθανθούν αυτά, υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα να εμπλακούν.
Η οικογενειακή συμμετοχή δεν είναι μια δραστηριότητα με ειδικό σκοπό. Πρέπει να ενσωματώνεται στο ίδρυμα και μεταξύ των επαγγελματιών σε ένα ανοιχτό κλίμα συμμετοχής.

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος του Equap, οι συμμετέχοντες έμαθαν ο ένας από τον άλλο χάρη στην ανταλλαγή των εμπειριών και πολύ ευδιάκριτών πρωτοβουλιών που επικεντρώνονται στην οικογενειακή συμμετοχή. Έχουν ανταλλάξει πρακτικές μέσα από διαφορετικές «συμμετοχικές δράσεις» και εφάρμοσαν κάποιες από αυτές τις πρακτικές στο δικό τους χώρο εργασίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bronfenbrenner U., The ecology of human development: Experiments by Nature and Design, Harvard University Press, 1979.
European Commission Working Group on Early Childhood Education and Care (2014). Proposal for key principles of a Quality Framework for Early Childhood Education and Care. http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/repository/education/policy/strategic-framework/archive/documents/ecec-quality-framework_en.pdf
European Commission/EACEA/Eurydice (2016). Structural Indicators for Monitoring Education and Training Systems in Europe – 2016. Eurydice Background Report to the Education and Training Monitor 2016. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
OECD (2012) Starting Strong III: A quality toolbox for Early Childhood Education and Care, Paris: OECD.

ENHANCING QUALITY IN ECEC THROUGH PARTICIPATION

ΑΠΟΦΑΣΊΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΔΡΏΝΤΑΣ ΜΑΖΊ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ

Επιτροπή συμμετοχής

Συμβούλιο γονέων

Συναντιόμαστε στο τέλος της σχολικής χρονιάς

Μια μικρή κουβέρτα για όλους μας